„Boże spraw, by nam się chciało, tak jak nam się nie chce” Alan Alexander Milne
Zazwyczaj jak się słyszy te słowa, to od razu przychodzą na myśl mobilizujące hasła, które zachęcają do działania. Niektórzy nie mają świadomości, że niejednokrotnie swoim zachowaniem osłabiają swoją wolę i chęć odrzucenia stagnacji. Co jest zabójcą motywacji?
Nakazy, wywieranie presji, czyli wymaganie czegoś, zmuszanie albo polecenie wykonania jakiegoś zalecenia. Taka forma może wywoływać u odbiorcy opór i odczucie, że musi coś zrobić nie z własnej woli, ale z przymusu. Jeśli nawet jednostka wykona zadanie, to nie przyniesie to długotrwałego efektu, a już na pewno nie sprawi jej to satysfakcji i nie zachęci do dalszej aktywności.
Suche polecenia bez dokładnego omówienia oraz precyzyjnego wyznaczenia procedur, oczekiwań, terminów nie zachęcają do działania. Czasem sprawdza się zasada, im mniej, tym, lepiej, ale nie w tym przypadku. Niekonstruktywne polecenia to np. „Należy... Trzeba...”.
Traktowanie innych niepoważnie sprawi, że podejdą do realizacji swoich zadań równie niefrasobliwie. Wyrobią u siebie przekonanie, iż ich czyny są bez znaczenia i nie warto się przepracowywać i wkładać swój trud i serce w podejmowany znój.
Niezrozumiałe komendy, zadania powodują, że osoba nie wie, czego się od niej oczekuje. Boi się zainicjować jakieś działania, bo nie wie, czy dobrze zinterpretowała przekaz. Zrozumienie czego się od nas oczkuje to podstawowy krok do prawidłowego wypełniania zaleceń.
Bezcelowość działań, czyli wykonywanie czegoś, co nie ma sensu i nie przynosi żadnych korzyści, spowoduje, że osoba, która zabiera się za takie dzieło, ma poczucie marnowania czasu i daremnego trudu. Na początku może się pojawić zapał, energia, ale potem przychodzi frustracja i złość. Lepiej wyznaczać sobie i innym mniejsze cele, aniżeli łapać kilka srok za ogon i w ostateczności pozostać z niczym.
Podejmowanie kroków bez żadnego planu przyczynia się do chaosu i działania na oślep. Brak harmonogramu czynności nie pozwala na ujrzenie całego procesu i jego efektu. Trudno jest śledzić całą procedurę i przez to cel, zamiast się przybliżać, oddala się. Człowiek błądzi, nie jest przekonany o słuszności swoich poczynań, traci wigor i decyduje się na pasywność.
Ukierunkowanie myśli na fiasko, tworzenie wizualizacji swojego niepowodzenia i wielokrotne jego powtarzanie bez uwzględniania możliwości osiągnięcia sukcesu na pewno nie mobilizują do aktywności. To samospełniająca się przepowiednia. Jeśli myślicie, że nie dacie rady, to dla Was za trudne, sprawicie, że odniesiecie przegraną.
Udawanie kogoś innego i działanie niegodne z własnymi wartościami czy postanowieniami prędzej czy później spowodują, że osoba pokaże w końcu swoją prawdziwą twarz i zboczy z drogi prowadzącej do sukcesu. Udawany zapał szybko mija, a wraz z nim siła motoryczna i sprawcza wszelkich działań.
Niewłaściwie użyta nagroda osłabia motywację np. „Jeśli skończysz studia, otrzymasz motor. Jeżeli napiszesz projekt, dostaniesz nowy samochód służbowy”. Takie strategie prowadzą do tego, że podejmowane są kroki, tylko po to, by otrzymać laur bez przywiązywania uwagi do staranności, sumienności, jakości wykonania itp. Nie można jednak mylić nagradzania z docenianiem, czyli wyrażaniem podziwu i szacunku, jaki wkłada się w realizację zadania. Docenianie nie jest zabójcą motywacji.
Kara typu „Jak nie wyrobisz się na czas, to nie dostaniesz premii. Jeśli nie zdasz egzaminu, zabierzemy ci kieszonkowe” powodują, że osoba podejmuje wysiłek nie z własnej woli i chęci uzyskania pozytywnych rezultatów pracy, ale po to, by uniknąć środka represyjnego. Należy rozdzielić tutaj karę i konsekwencję. Konsekwencja jest bezpośrednim skutkiem działania lub jego braku np. „Jeśli nie przygotujesz się do rozmowy z klientem, zabierzemy ci komputer” - to kara. „Jeśli nie przygotujesz się do rozmowy z klientem, stracisz odbiorcę swoich usług” - to konsekwencja. Ponoszenie konsekwencji motywuje.
Emocjonalna kara inaczej budzenie poczucia winy to krok stosowany przez tych, którzy lubią manipulować uczuciami. Sztuczne indukowanie u kogoś wyrzutów sumienia bez żadnych podstaw nie mobilizuje do działania, tylko wywołuje strach, uległość, a często zmuszanie do realizowania niecnych celów. Inny przypadek dotyczy sytuacji, gdy wywołanie poczucia winy jest uzasadnione - wina rzeczywiście leży po stronie osoby, która przyznaje się do błędu.
Zastraszanie, grożenie przynoszą negatywny skutek. Wprowadzają atmosferę strachu i niepotrzebnego stresu. Osoba, w stosunku do której są one kierowane, albo poprzestaje na bierności, albo spełnia swoje zadania nie dlatego, że chce, ale dlatego, że się boi.
Niedotrzymywanie słowa nie tylko nie motywuje do przyjęcia aktywnej postawy, ale też stawia osobę, która postępuje nie fair w negatywnym świetle. Obiecane i niezrealizowane deklaracje na długo pozostają w pamięci szczególnie dzieci i pracowników. „Ja obiecywałem lody? Miałeś mieć urlop?”. „Obietnica - to dług” (przysłowie suahili), którego nie można lekceważyć.
Obniżanie poczucia własnej wartości oraz innych to oznaka braku wiary we własne możliwości i zasoby kolegów oraz koleżanek. Porównywanie do innych, wyśmiewanie się, traktowanie kogoś z góry, to zabójcy motywacji. Zazwyczaj pojawia się myśl: „Po co mam coś realizować, skoro i tak poniosę porażkę”. To zakładanie przegranej, zanim się przystąpiło do batalii.
Odkładanie na później, wyznaczanie nierealnych terminów, zapominanie o upływie czasu, to blokowanie aktywności. Robienie czegoś na ostatnią chwilę sprawia, że wykonuje się zadanie bez należytej staranności i skrupulatności. Małowartościowa praca skutkuje niewiele wartym efektem, który nie daje bodźca do dalszych starań.
Brak empatii, czyli patrzenia na świat oczyma drugiej osoby sprawia, że zamiast współpracy, pojawia się konflikt interesów. Każdy działa w inną stronę i w efekcie powstają mury, a nie mosty. Każdy ma swoje słabości, ograniczenia, zdarzają się losowe przypadki i zawsze je trzeba respektować. Własne „ja” jest ważne, tak samo, jak „ja” drugiego człowieka.
Wyręczanie kogoś, by było szybciej, sprawniej, dokładniej itp. To doskonały sposób, by powiedzieć komuś „Jesteś do niczego. I tak wykonasz to źle. Zanim to zrobisz, zastanie nas noc”. Takie działania rozleniwiają, nie uczą odpowiedzialności i podnoszenia konsekwencji za swoje czyny. Pojawia się lęk przed porażką i niewiara we własne możliwości.
Słuchanie dołującej muzyki, czytanie pesymistycznych wierszy to czynności, które wywołują stan apatii, poczucia bezsensu i braku chęci do działania. To zjawisko warunkowania emocjonalnego, zwanego kotwicą, które polega na tym, że określone bodźce wywołują u człowieka pewne stany uczuciowe. Poczucie porażki i dodatkowe zagłębianie się w dekadencką twórczość np. K. Przerwy-Tetmajera, Charlesa Baudelaire'a na pewno nie przyniosą pozytywnego rezultatu podejmowanych aktów.
Otaczanie się introwertycznym towarzystwem, które na każdy kroku powtarza, że życie jest trudne, marzenia się nie spełniają, praca nie daje pozytywnego efektu, sprawi, że Wy również przyjmiecie taką postawę - „Kto z kim przestaje, takim się staje”.
Zabójcy motywacji osłabiają chęć do działania, poznawania świata, zmierzania się z rzeczywistością. To bodźce stymulujące Wasze porażki i klęski. Podzielcie się swoimi doświadczeniami i zdradźcie, co u Was osłabia inspirację i podejmowanie inicjatywy?
