Korepetycje mogą przybrać formę nauczania, w której nauka odbywa się w miejscu zamieszkania ucznia, a nie nauczyciela. W takim przypadku korepetytor ponosi określone wydatki związane z dojazdem do ucznia. W naszym dzisiejszym artykule zastanowimy się jakie warunki muszą zostać spełnione, aby tego rodzaju wydatki uwzględnić w rozliczeniu podatkowym po stronie kosztów.
Kiedy wydatek jest kosztem podatkowym?
Ustawa PIT jest skonstruowana w ten sposób, że przedstawia nam ogólną definicję kosztów podatkowych oraz katalog tych wydatków, które nie mogą stanowić kosztów. Nie odnajdziemy zatem żadnego wykazu który by wprost określał czy dany wydatek może stanowić koszt podatkowy. Każdorazowo konieczne jest po pierwsze przeanalizowanie czy spełnione są warunki określone w art. 22 ustawy PIT, a następnie czy wydatek nie znajduje się w katalogu określonym w art. 23 tejże ustawy.
Zastanówmy się zatem jakie przesłanki musi spełnić wydatek aby mógł zostać zakwalifikowany jako koszt podatkowy. Otóż zgodnie z art. 22 ust. 1 tej ustawy kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Jeżeli zatem wydatek został przez podatnika rzeczywiście poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu, tzn. pozostają w związku przyczynowo - skutkowym z osiąganymi przychodami oraz podatnik taki wydatek prawidłowo udokumentował, to są spełnione warunki do uznania tego wydatku za koszt podatkowy.
WAŻNE
Istnienie związku przyczynowo-skutkowego między wydatkiem a potencjalnym przychodem jest podstawowym elementem determinującym możliwość ujęcia wydatku w kosztach podatkowych.
Wydatki na dojazd do ucznia w dwóch różnych źródłach przychodu
Trzeba jednak wspomnieć, że zasady ogólna wyrażona w art. 22 ust. 1 ustawy PIT, w wielu miejscach jest precyzowana przez zasady szczególne. Pamiętajmy bowiem, że na gruncie podatku dochodowego istnieje możliwość osiągania przychodu z kilku różnych źródeł. Podobnie jest w przypadku przychodu z korepetycji, który może być zaliczany albo do przychodu z działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy), albo do przychody z działalności wykonywanej osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy).
Zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy PIT w przypadku przychodów z działalności wykonywanej osobiście koszt podatkowy wynosi 20% uzyskanego przychodu. Jak zatem widać w tym przypadku mamy określoną stałą wielkość kosztów, która zależna jest od wysokości uzyskanego przychodu, a nie od wysokości poniesionych wydatków.
W konsekwencji jeżeli przychody korepetytora są kwalifikowane jako działalność wykonywana osobiście to niezależnie od wysokości wydatków nauczyciel i tak może zaliczyć do kosztów podatkowych 20% uzyskanego przychodu.
Przykład 1.
Przychód nauczyciela z działalności wykonywanej osobiście wyniósł w styczniu 1000 zł. Podatnik poniósł wydatki na paliwo związane z dojazdem do uczniów w kwocie 300 zł. Jednakże koszt uzyskania przychodu wynosi w tym wypadku 200 zł (1000 zł x 20%).
WAŻNE
W przypadku przychodów z działalności wykonywanej osobiście koszty podatkowe są określone w stałej wysokości wynoszącej 20% przychodu. Dla kwestii kosztów nie ma zatem znaczenia jakie rzeczywiste wydatki poniósł nauczyciel na dojazd do ucznia.
Wydatki na dojazd w ramach prowadzonej działalności
Zupełnie inaczej kwestia wydatków na dojazd przedstawia się w sytuacji gdy korepetytor prowadzi działalność gospodarczą. W tym zakresie nie mamy określonych żadnych stałych i zryczałtowanych kosztów, co oznacza, że należy kierować się regułą ogólną.
Bez wątpienia przesłanka związku przyczynowo-skutkowego jest w tym przypadku spełniona. Nauczyciel ponosi bowiem wydatek na paliwo aby dojechać do ucznia od którego otrzymuje wynagrodzenie za udzielone korepetycje. Ogólny warunek uznania tego wydatku za koszt jest zatem zrealizowany.
Pamiętać jednak należy, że zawsze w takim przypadku trzeba sięgnąć do negatywnego katalogu zawartego w art. 23 ust. 1 ustawy PIT. Znajdziemy tam dwa przepisy, które odnoszą się do wydatków związanych z samochodami osobowymi.
Po pierwsze jak wskazuje art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy PIT nie uważa się za koszt uzyskania przychodu poniesionych wydatków z tytułu kosztów używania, stanowiącego własność podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, samochodu osobowego niebędącego składnikiem majątku zaliczanym do środków trwałych oraz składek na ubezpieczenie takiego samochodu; te wydatki i składki w wysokości 20% stanowią jednak koszty uzyskania przychodów pod warunkiem, że samochód ten jest wykorzystywany również do celów związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika.
W świetle powyższego przepisu jeżeli podatnik wykorzystuje w działalności swój prywatny samochód, który jednak nie został przez niego zakwalifikowany jako firmowy środek trwały i nie został ujęty w podatkowej ewidencji środków trwałych to wydatki związane z używaniem takiego samochodu są kosztem jedynie w 20%.
Przykład 2.
Nauczyciel prowadzący działalność gospodarczą w zakresie korepetycji wydał w styczniu na paliwo 300 zł. W zakresie dojazdów do uczniów korzysta z samochodu żony. Samochód ten nie jest zatem jego środkiem trwałym. W takim przypadku do kosztów podatkowych nauczyciel może zaliczyć kwotę 60 zł (300 x 20%).
Drugi interesujący nas przepis to art. 21 ust. 1 pkt 46a ustawy PIT, który podaje, że nie uważa się za koszt podatkowy 25% poniesionych wydatków z tytułu kosztów używania samochodu osobowego, innego niż określony w pkt 46, na potrzeby prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej - jeżeli samochód osobowy jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika.
Przepis ten dotyczy zatem używania tych samochodów, które stanowią własność podatnika, są środkami trwałymi w zakresie jego działalności oraz są jednocześnie wykorzystywane do celów firmowych oraz prywatnych (użytek mieszany). W takich okolicznościach paliwo stanowi koszt uzyskania przychodu w wysokości 75% poniesionego wydatku.
Przykład 3.
Nauczyciel prowadzący działalność gospodarczą w zakresie korepetycji wydał w styczniu na paliwo 300 zł. W zakresie dojazdów do uczniów korzysta z samochodu będącego jego własnością, który jest wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Samochód jest używany zarówno do celów firmowych jak i prywatnych. W takim przypadku do kosztów podatkowych nauczyciel może zaliczyć kwotę 225 zł (300zł x 75%).
WAŻNE
Wydatki na dojazd do ucznia mogą stanowić koszt podatkowy dla korepetytora prowadzącego w tym zakresie działalność gospodarczą. Należy jednak pamiętać o ograniczeniach w możliwości zaliczaniu wydatków na używanie prywatnego samochodu do kosztów w przypadku gdy pojazd jest wykorzystywany do celów mieszanych.
Podsumowując nasze dotychczasowe ustalenia możemy stwierdzić, że korepetytorzy, którzy prowadzą działalność gospodarczą w zakresie usług edukacyjnych mogą ująć w kosztach podatkowych realne wydatki na dojazd do uczniów. Chodzi tu przede wszystkim o koszty paliwa.
Typowa sytuacja jest taka w której podatnik wykorzystuje swój prywatny samochód również do celów firmowych. W tym zakresie trzeba zatem mieć na uwadze, że istnieją dwojakie ograniczenia co do limitu wydatku związanego z używaniem samochodu, który może zostać ujęty w kosztach podatkowych.
