W jednym z naszych pierwszych artykułów wyjaśnialiśmy, że przychód z tytułu udzielania korepetycji można zasadniczo przyporządkować do jednego z dwóch źródeł przychodów. Będzie to albo pozarolnicza działalność gospodarcza albo działalność wykonywana osobiście. W poniższym artykule zastanowimy się czy w przypadku działalności wykonywanej osobiście wystarczające jest rozliczenie podatku jednorazowo na koniec roku czy jednak na podatnikach ciąży obowiązek zapłaty miesięcznych zaliczek na podatek.
Działalność wykonywana osobiście – rozliczanie podatku
Jedynie skrótowo przypomnijmy, że korepetycje, które nie spełniają warunków pozarolniczej działalności gospodarczej, będą kwalifikowane jako działalność wykonywana osobiście o której mowa w art. 13 pkt 2 ustawy PIT.
Powyższy przepis wskazuje, że za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych.
Więcej tekstów z cyklu: Porady prawnika
Skoro wiemy już do jakiego źródła możemy przepisać uzyskanych przychód pozostaje do wyjaśnienia kwestia rozliczenia podatku.
Jak powszechnie wiadomo podatek jest płatny od dochodu. Natomiast zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy PIT dochód to nadwyżka sumy przychodów z danego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. W rezultacie w zakresie rozliczenia podatku mamy przychód, koszt oraz dochód. Nie pozostaje nam nic innego jak wyjaśnić czym jest przychód oraz koszt.
Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy PIT zasadniczo przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne. W myśl tej zasady ogólnej przychód powstaje w momencie faktycznego uzyskania zapłaty. Na marginesie zaznaczmy, że inaczej jest w przypadku przychodów uzyskiwanych w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej.
Przykładowo jeżeli korepetytor udzieli lekcji w dniu 30 grudnia 2019 r. ale zapłatę otrzyma 2 stycznia 2020 r. to będzie to przychód uzyskany w 2020 r. ponieważ wtedy otrzymał wynagrodzenie do swojej dyspozycji. Najczęściej jednak zapłata za korepetycje odbywa się tego samego dnia więc nie ma tu większych wątpliwości jeżeli chodzi o ustalenie momentu uzyskania przychodu.
WAŻNE
W przypadku działalności wykonywanej osobiście przychód powstaje w dacie faktycznego otrzymania wynagrodzenia. Nieistotna jest tutaj data udzielenia korepetycji.
Drugim elementem koniecznym do rozliczenia podatku jest koszt uzyskania przychodu. Jak stanowi art. 22 ust. 1 ustawy PIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Działalność wykonywana osobiście – sposób zapłaty podatku
Należy jednak mieć na uwadze, że w przypadku działalności wykonywanej osobiście koszty podatkowe nie mogą być określane w dowolnej wysokości. Ustawa PIT w sposób szczegółowy reguluje jaka jest dopuszczalna wielkość kosztów w tym przypadku. Zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy z tytułów określonych w art. 13 pkt 2 koszty ustala się w wysokości 20% uzyskanego przychodu, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.
W świetle powyższego korepetytor rozliczający przychód z udzielania lekcji na godziny jako koszt w ramach działalności wykonywanej osobiście może uwzględnić 20% otrzymanego wynagrodzenia.
Przyjmijmy, że w listopadzie korepetytor otrzymał za udzielone lekcje wynagrodzenie wynoszące 1000 zł. Dla przejrzystości przyjmijmy, że nie ma tu żadnych składek społecznych ani zdrowotnych. W takim przypadku koszt podatkowy to 20% uzyskanego przychodu tj. 200 zł. W konsekwencji przychód minus koszt daje dochód do opodatkowania 800 zł.
Nie ma tu znaczenia jakie rzeczywiste koszty w związku z udzielaniem korepetycji podatnik faktycznie ponosi. Niezależnie od tego koszt podatkowy nie może wynosić więcej niż 20% przychodu.
WAŻNE
Jeżeli korepetycje są wykonywane w ramach działalności osobistej to korepetytor może ustalić koszty w stałej wysokości wynoszącej 20% kwoty przychodu.
Miesięczne zaliczki na podatek
Wyjaśniliśmy w jaki sposób odbywa się matematyczne wyliczenie dochodu, do którego należy następnie zastosować stawkę podatku przewidzianą w art. 27 ust. 1 ustawy PIT (18% lub 32%).
Pojawia się jednak postawione na wstępie pytanie. Czy korepetytor może rozliczyć podatek jednorazowo za cały rok dopiero w rocznym zeznaniu podatkowym?
Otóż nie. Jak bowiem czytamy w art. 44 ust. 1a ustawy PIT podatnicy osiągający dochody bez pośrednictwa płatników:
- ze stosunku pracy z zagranicy,
- z emerytur i rent z zagranicy,
- z tytułów określonych w art. 13 pkt 2, 4 i 6-9, z zastrzeżeniem ust. 1 pkt 1
- są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy, według zasad określonych w ust. 3a.
Natomiast powoływany art. 44 ust. 3a ustawy podaje, że podatnicy uzyskujący dochody, o których mowa w ust. 1a, są obowiązani w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód był uzyskany, a za grudzień - przed upływem terminu określonego na złożenie zeznania, wpłacać zaliczki miesięczne, stosując do uzyskanego dochodu najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. Za dochód, o którym mowa w zdaniu pierwszym, uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody po odliczeniu miesięcznych kosztów uzyskania w wysokości określonej w art. 22 ust. 2 lub 9 oraz zapłaconych w danym miesiącu składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lub 2a. Przy obliczaniu zaliczki podatnik może stosować wyższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.
W rezultacie korepetytor ma ustawowy obowiązek wpłacania miesięcznych zaliczek na podatek z tytułu wykonywanej działalności osobistej. Zaliczki należy wpłacać do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu uzyskania dochodu. System obliczania zaliczek jest analogiczny jak system obliczania podatku rocznego. Od miesięcznego przychodu uzyskanego z korepetycji należy odjąć 20% kosztów podatkowych i od otrzymanej kwoty obliczyć 18% podatku. Tak obliczoną kwotę należy wpłacić do 20 dnia miesiąca następującego.
WAŻNE
Działalność wykonywana osobiście w zakresie udzielania korepetycji obliguje podatnik do wpłacania miesięcznych zaliczek na podatek. Jest to ustawowy obowiązek co oznacza, że wpłata zaliczek w przewidzianym terminie powinna odbywać się bez wezwania ze strony urzędu skarbowego.
Jak widać z powyższych wyjaśnień korepetytor powinien na bieżąco w trakcie roku opłacać zaliczki na poczet podatku. Jednorazowe rozliczenie całego dochodu dopiero w zeznaniu rocznym nie jest działaniem prawidłowym. Podatnik naraża się przez to na konsekwencje podatkowe.
