„Kto czyta książki, żyje podwójnie” (Umberto Eco). To piękne słowa wielkiego artysty, które niewątpliwie zachęcają do lektury, ale nie wszystkich. Niektórzy, zamiast się rozczytywać, wolą rozgrywać turnieje w wirtualnym świecie albo oglądać filmy. Raport Biblioteki Narodowej o stanie czytelnictwa w Polsce w 2016 r. nie jest powodem do dumy. Nastawienie na postawę „mieć”, a nie „być”, osłabia rozwój kultury książek, czyli wszelkich praktyk związanych z ich czytaniem, szerzeniem informacji o nich, zachęcaniem innych do lektury, gromadzeniem i wymienianiem woluminów.
Wpływ środowiska społecznego sprzyja rozwojowi czytelnictwa. W 2015 i 2016 r. zaobserwowano stabilizację społecznego zasięgu książki. Okazało się, że 37% osób zadeklarowało, że czyta jedną książkę rocznie (w latach 2000-2006 wynik ten wynosił 50-58%). Niestety Polacy coraz rzadziej odwiedzają biblioteki. W 2015 r. wskaźnik tej kategorii wynosił 13%, a w 2016 r. tylko 11%. Książki są zazwyczaj czytane podczas edukacji szkolnej i studiowania - 2014 r. 51%, 2015 57%, w 2016 63% badanych. Zakupy nowych egzemplarzy dokonywane są pod kątem zaspakajania potrzeb edukacyjnych i zazwyczaj są to podręczniki szkolne. Coraz więcej osób uczestniczy w kulturze książki bez pośrednictwa druku (np. e-book, audiobook). W 2016 r. 7% badanych przynajmniej raz czytało e-booka. Najpoczytniejsi autorzy w 2016 r. to H. Sienkiewicz, E. L. James, P. Hawkins, S. King, A. Mickiewicz, J. K. Rowling.
Rok 2017 r. daje możliwość poprawy sytuacji czytelnictwa w Polsce, a to wszystko w waszych rękach. Warto oddawać się lekturom, bo:
- Czytelnictwo wzbogaca zasób słownictwa i poprawia pamięć;
- Rozwija się talent oratorski;
- Kształtuje się analityczne myślenie;
- Podnosi się kwalifikacje zawodowe;
- Nabywa się umiejętności rozumienia innych osób oraz kształtuje się charakter;
- Eliminuje się stres i rozwija wyobraźnię.
We współczesnym świecie ludzie nie mają zbyt wiele czasu na rozrywki i rozwijanie swojego hobby. Etat w pracy zamiast 8 godzin dziennie, przedłuża się nierzadko do 10-12 godzin. Po ciężkiej harówce człowiek marzy tylko o śnie albo uskutecznianiu błogiego lenistwa. Jak w napiętym grafiku znaleźć czas na czytanie coraz więcej książek? Wykorzystajcie poniższe podpowiedzi:
- Czytanie to przyjemność, a nie przykry obowiązek. Wybierajcie takie pozycje, które odpowiadają waszym gustom i potrzebom. Jeśli nie macie ochoty na czytanie czegoś albo idzie to wam flegmatycznie i bez zapału, lepiej poszukać czegoś wciągającego i interesującego. Życie prywatne to nie szkoła z przymusowymi lekturami. Na rynku jest tyle pozycji wydawniczych, że można bez problemu dokonywać selekcji i wybierać same majstersztyki.
- Ważne jest dokonywanie przesiewu tego, co się czyta. Znalezienie czasu na lekturę docelowych tomów jest jednoznaczne z ograniczeniem zapoznawania się z przypadkowymi tekstami, które znajduje się w internecie, prasie.
- Zaopatrywanie się w większą liczbę książek niż jest się w stanie przeczytać, nie tylko mobilizuje do ich lektury, ale sprawia, że gdy posiada się chwilę wolnego czasu, zawsze znajdzie się pod ręką coś arcyciekawego.
- Zaprzyjaźnijcie się z książką i zawsze miejcie ją przy sobie, bo dzięki temu będziecie mogli wykorzystać nawet kilka minut na przeczytanie jej fragmentu. Kiedy można to robić? Np. czekając na swoją kolej do lekarza, fryzjera, mechanika itp. Wolumin powinien być pod ręką nie tylko poza domem, ale i we własnym dachu nad głową - połóż go np. na stole w kuchni, na szafce nocnej. W takich pauzach w ciągu dnia zazwyczaj dokonuje się przeglądu zawartości swojego telefonu, a wy bądźcie oryginalni i czytajcie książki.
- Każdy ma swoje rytuały. Ciekawym pomysłem jest zarezerwowanie sobie np. 15 minut na czytanie zaraz po obudzeniu się. Aromatyczna kawa i ciekawa publikacja o poranku pobudzą mózg do pracy na pełnych obrotach.
- Jeśli korzystacie ze środków komunikacji miejskiej i nie cierpicie na chorobę lokomocyjną, to doskonały moment na przestudiowanie kilku stron książki. Jazda autobusem, pociągiem czy tramwajem może stać się w ten sposób milsza i ekscytująca.
- Zestawienia ułatwiają życie, zatem stwórzcie swoją listę książek, w które chcielibyście się zagłębić. Każda odznaczona pozycja to wielki sukces i satysfakcja z powodu zrealizowanego postanowienia.
- Wyznaczanie sobie czytelniczych celów to dobre przedsięwzięcie dla osób słabo zorganizowanych np. dwa rozdziały dziennie, jedna pozycja w weekend. Wypowiedzenie albo zapisanie idei, do której się zmierza, dopinguje do działania.
- Dobra organizacja dnia to klucz do sukcesu, by znaleźć czas na lekturę. Czasami traci się cenne minuty na bezproduktywne zajęcia np. przeszukiwanie internetu, oglądanie seriali, które powinno się wyeliminować, a w ich miejsce wpisać oddawanie się lekturom.
- Człowiek potrzebuje urozmaiceń, dlatego warto czytać jednocześnie różne publikacje. Gdy przyjdzie ochota na dreszczyk emocji, można sięgnąć po kryminał, gdy chce się podszkolić, warto zerknąć na poradnik itp. W trakcie dnia wykazuje się różne skłonności do określonej tematyki, np. wieczorem zazwyczaj skupia się na powieściach, rano na publikacjach fachowych z jakiejś dziedziny. Trzeba uważnie czytać, by nie myliły się treści.
- Zdarzają się sytuacje, że czytanie z papierowej książki jest niewykonalne bądź niewygodne, np. podczas podróży. Zakupienie czytnika do dobra inwestycja. Zmieści się on w torebce, plecaku, a nawet większej kieszeni. Ma się wtedy pod ręką nie jedną, ale wiele książek.
- Przerwa w pracy na obiad to kolejna okazja na zapoznanie się z kilkoma stronami pozycji wydawniczej. Powszechnie przyjęło się, że nie powinno się tak robić, bo to z jednej strony nietaktowane, a z drugiej wysyła się do mózgu sygnał, że przyjemne jest nie jedzenie, tylko czytanie. Można zrobić wyjątek i rozkoszować się satysfakcją płynącą i ze smacznego posiłku, i z dobrej lektury.
- Można pracować nad kondycją fizyczną, a zarazem być pochłoniętym lekturą. Niejedno ćwiczenie wykonywane na siłowni idzie w parze z możliwością czytania. Podczas bardziej energicznej gimnastyki można słuchać audiobooka.
- Wieczorne czytanie to sposób na bezsenność. Naukowcy akcentują, że nawet 6 minut czytania przed snem obniża poziom stresu w organizmie, ciało się relaksuje i tym samym łatwiej się wyłączyć. Wszelkie urządzenia elektroniczne np. telewizor, tablet tylko rozpraszają i dostarczają zbyt wiele bodźców, by się wyciszyć.
Nie musicie od razu czytać setek książek w ciągu roku, ale postarajcie się przynajmniej o jedną tygodniowo. Nie sięgajcie na stracie po trudne arcydzieła czy lektury szkolne, które kojarzą się z przymusem, by się nie zrazić. Można kartkować wolumen, który akurat jest na topie, a potem coraz to bardziej rozszerzać repertuar przeczytanych pozycji.
Nawyk czytania powinien być kształtowany już od najwcześniejszych lat życia. Kampania „Cała Polska czyta dzieciom” ma na celu propagowanie codziennego czytania dzieciom, co przyczynia się do ich wszechstronnego rozwoju, a także stanowi ochronę przed uzależnieniem od elektronicznych mediów. To misja dla dorosłych, którzy zamiast włączać dziecku bajki w telewizji, powinni przeczytać im o Czerwonym Kapturku, Kubusiu Puchatku itp. Rodzice są dla dziecka autorytetami i wzorami do naśladowania, zatem czytający mama i tata, to czytające dziecko.
Nauczyciele powinni zachęcać dzieci i młodzież do częstego obcowania z książką poprzez np. wspólne czytanie lektur, organizowanie wystaw książek w klasie. Ciekawą propozycją są wycieczki śladami jakiegoś pisarza, lekcje biblioteczne albo konkursy czytelnicze. Książka może stać się narzędziem do rozwoju zainteresowań, sposobu myślenia młodych ludzi, jak też wzbogacać ich społeczne doświadczenia oraz ułatwić opanowanie norm i zasad współżycia.
Warto zrobić sobie przystanek przed lub po pracy czy szkole w bibliotece. Można wypożyczyć w niej publikacje, przeczytać coś na miejscu, a także skorzystać z zajęć i imprez tam organizowanych, np. spotkań z pisarzami. Jeśli nie lubisz romansów, to wypożycz kryminał, jeśli nie odpowiada ci proza, to skorzystaj z tomów poezji... Każdy znajdzie coś dla siebie.
Na pewno większość z was udziela się na forach, to może warto przyłączyć się do jakiejś grupy czytelników i tam wymieniać się opiniami, informacjami. Można opublikować swoją listę przeczytanych tomów, z której skorzystają inni.
Jeśli jesteś molem książkowym, to zaraź swoją pasją innych. Prowokuj dyskusje o książkach, podaruj komuś lekturę zamiast kolejnej zbędnej rzeczy. Hołdujcie hasłu: „A to miej na pilnej pieczy, abyś czytał, kiedy tylko możesz” (M. Rej).
