Święta Bożego Narodzenia to czas radości, rodzinnych spotkań i, oczywiście, wyjątkowych potraw. Tradycyjne dania wigilijne są nieodłącznym elementem świątecznego stołu. Przygotowywanie ich w nadmiarze sprawia, że często lądują one po świętach w koszu. Jak zatem zaplanować menu wigilijne, aby cieszyć się świątecznymi potrawami, jednocześnie dbając o zasady zero waste i niemarnowanie jedzenia? Oto kilka praktycznych wskazówek na każdym etapie – od planowania zakupów, przez przygotowanie potraw, po ich przechowywanie po świętach.
- Planowanie zakupów
- Przygotowanie potraw
- Przechowywanie gotowych dań
- Dzielenie się jedzeniem
- Kompostowanie
- Podsumowanie
Planowanie zakupów
Klucz do uniknięcia marnowania jedzenia leży w odpowiednim planowaniu zakupów. Bardzo często, w ferworze świątecznego pośpiechu, nie sprawdzamy, które produkty już mamy, a które należy dokupić. Głodni i zmęczeni upychamy do koszyków wszystko, co napotkamy w sklepowych alejkach. Kuszą nas promocje i kolorowe opakowania. Oto kilka kroków, które warto podjąć przed wyruszeniem do sklepu:
Sporządź menu
Zanim zaczniesz zakupy, zaplanuj dokładnie, jakie potrawy chcesz przygotować na Wigilię. Weź pod uwagę liczbę gości oraz ich preferencje kulinarne. Nie każdy jest fanem ryby po grecku, czy makowca. Dobrze przygotowane menu to także mniej pracy w kuchni dla Ciebie.
Lista zakupów
Spisz szczegółową listę potrzebnych składników. Sprawdź, co już masz w domu, a co musisz dokupić. Warto w tym celu przejrzeć lodówkę, szafki czy spiżarnię. Dzięki temu unikniesz kupowania zbędnych produktów i będziesz mógł kontrolować swoje wydatki.
Uniwersalne składniki
Wybieraj składniki, które mogą być użyte w różnych potrawach. Na przykład warzywa mogą posłużyć zarówno do sałatek, jak i zup, a orzechy do ciast oraz przekąsek. Jeżeli wiesz, że dany produkt wykorzystasz do przygotowania tylko jednej potrawy, postaraj się znaleźć go w małym opakowaniu. Dzięki temu niewykorzystana resztka nie będzie zalegała na półce w lodówce.
Lokalnie i sezonowo
Staraj się wybierać lokalne i sezonowe produkty, które są świeże i mają mniejszy ślad węglowy.
Po posiłku
Jemy oczami, jak mówi przysłowie. Jemy podwójnie, gdy jesteśmy głodni. Misją sklepów jest sprzedać nam jak najwięcej. Im bardziej jesteśmy głodni, tym więcej jesteśmy skłonni włożyć do koszyka zakupowego, ponieważ wydaje nam się, że spokojnie wszystko zjemy. Nic bardziej mylnego.
Przygotowanie potraw
Kiedy już masz wszystkie niezbędne składniki, czas na przygotowanie potraw. Oto kilka wskazówek, które pomogą Ci zminimalizować marnowanie jedzenia.
Gotuj tyle, ile zostanie zjedzone
Często przygotowując konkretne danie, robimy go zwyczajnie za dużo. Zastanów się, czy każdy lubi daną potrawę, ile mniej więcej będzie w stanie jej zjeść. Zdecydowanie lepiej coś dogotować na bieżąco, niż żeby niezjedzone dania się zmarnowały.
Wykorzystuj resztki
Zamiast wyrzucać obierki warzyw czy skrawki mięsa, wykorzystaj je do przygotowania bulionu lub zupy. Na przykład:
Bulionu warzywnego — wykorzystaj do tego skórki i obierki z warzyw (np. marchew, seler, cebula).
Chipsów warzywnych — świetnie sprawdzą się tutaj obierki z ziemniaków lub buraków, które można upiec i zrobić chrupiące chipsy. Wystarczy skropić je oliwą, posypać ulubionymi przyprawami i wstawić do piekarnika.
Farszu do pierogów — resztki mięsa lub warzyw można zmielić i wykorzystać jako farsz do pierogów, lub krokietów.
Przerabiaj gotowe potrawy na nowe dania
Jeśli po Wigilii zostaną Ci gotowe potrawy, możesz je przekształcić w nowe dania. Oto kilka prostych i szybkich pomysłów.
Kotlety rybne — z resztek ryb można przygotować kotlety rybne, dodając do nich ugotowane ziemniaki, cebulę i przyprawy.
Zapiekanki — resztki pieczonego mięsa i warzyw można użyć do przygotowania zapiekanek z serem i np. sosem beszamelowym. Tutaj ogranicza cię wyłącznie twoja wyobraźnia i preferencje smakowe. Zapiekanki to także doskonałe dania, w których sprytnie można przemycać nielubiane przez dzieci, a mimo wszystko zdrowe, składniki ;)
Sałatki — pozostałe warzywa, mięsa lub ryby można pokroić i dodać do sałatek, tworząc nowe i smaczne kompozycje. Żeby były lżejsze, zamiast majonezu, można wykorzystać do przygotowania sosu jogurt lub dressing na bazie oliwy.
Pierogi — nadmiar kapusty z grzybami czy farszu mięsnego świetnie sprawdzi się jako nadzienie do pierogów.
Bułeczki — wystarczy odrobina drożdży, mąki, wody i oleju (lub masła), żeby szybko zagnieść proste drożdżowe ciasto. Nadzienie można przygotować z resztek mięs, gotowanych warzyw, kutii, masy makowej czy serowej.
Przechowywanie gotowych dań
Aby uniknąć marnowania jedzenia po świętach, ważne jest odpowiednie przechowywanie potraw. Oto kilka wskazówek, jak zrobić to dobrze.
Mrożenie
Co można mrozić?
Wszelkie zupy, gulasze, pieczywo, mięsa (gotowane lub surowe), ciasta (szczególnie drożdżowe) oraz pierogi. Mrożenie pozwala zachować świeżość potraw na dłużej.
Czego nie powinno się mrozić?
Niektóre produkty, takie jak majonez, kremy na bazie śmietany, surowe ziemniaki, sałatki warzywne oraz owoce o wysokiej zawartości wody (np. ogórki, pomidory) nie nadają się do mrożenia.
Lodówka
W lodówce przechowujmy potrawy i produkty, które wymagają warunków chłodniczych. Równie ważne co miejsce ulokowania potraw w lodówce, są opakowania, w których przechowujesz dany produkt.
Plastikowe vs szklane pojemniki
Plastikowe pojemniki są lekkie i trwałe, ale mogą przenosić zapachy i barwniki. Szklane pojemniki są bardziej ekologiczne, nie przenoszą zapachów i są bezpieczniejsze do podgrzewania w mikrofalówce. Wybór zależy od osobistych preferencji i rodzaju przechowywanej żywności.
Rozmieszczenie w lodówce
Jak zapewne wiesz, w poszczególnych częściach lodówki, temperatura może się od siebie nieco różnić. Spójrz, gdzie warto umieścić daną potrawę czy produkt.
Górna półka — produkty gotowe do spożycia, takie jak przetwory mleczne, sałatki, desery.
Środkowa półka — resztki obiadu, gotowe dania, napoje.
Dolna półka — surowe mięso, ryby — miejsca o najniższej temperaturze.
Szuflady — warzywa i owoce, przechowywane w odpowiedniej wilgotności.
Drzwi lodówki — produkty o dłuższej trwałości, takie jak napoje, sosy, jaja, przetwory.
Dzielenie się jedzeniem
Jeśli mimo wszystko masz nadmiar jedzenia, warto pomyśleć o podzieleniu się nim z innymi.
Jadłodzielnie
W wielu miastach funkcjonują jadłodzielnie, gdzie można zostawić nadmiar jedzenia dla osób potrzebujących. To świetny sposób na to, aby nie marnować jedzenia i jednocześnie pomóc innym.
Dzielenie się z sąsiadami i przyjaciółmi
Jeśli masz więcej jedzenia, niż jesteś w stanie zjeść, podziel się nim z sąsiadami, przyjaciółmi czy rodziną. Możesz zorganizować małe spotkanie, na którym wymienicie się potrawami. Możesz również przygotować wcześniej szklane słoiczki lub pojemniki, do których zapakujesz nadmiar jedzenia swoim gościom. Dzięki temu będą mogli cieszyć się świątecznymi potrawami także po powrocie do domu.
Współpraca z organizacjami charytatywnymi
Wiele organizacji charytatywnych chętnie przyjmuje żywność, którą następnie dystrybuują wśród potrzebujących. Skontaktuj się z nimi i zapytaj o możliwości przekazania jedzenia. Poszukaj, może w Twojej okolicy są banki żywności czy organizacje pomagające ludziom w potrzebie, w kryzysie ubóstwa lub bezdomności. Dzieląc się jedzeniem, dzielisz się radością i magią świąt.
Kompostowanie
Jeśli nie uda się uniknąć resztek jedzenia, warto pomyśleć o kompostowaniu. Skórki warzyw, owoców, fusy z kawy czy herbaty mogą być doskonałym materiałem na kompost, który wzbogaci glebę w Twoim ogrodzie. Ale czy kompostować można wyłącznie na działce lub w ogródku? Absolutnie nie! Zobaczcie...
Podsumowanie
Planowanie menu świątecznego zgodnie z zasadą zero waste to doskonały sposób na cieszenie się świątecznymi potrawami bez marnowania jedzenia. Kluczem do sukcesu jest odpowiednie planowanie zakupów, kreatywne podejście do przygotowania potraw, właściwe przechowywanie jedzenia po świętach oraz dzielenie się nadmiarem jedzenia z innymi. Dzięki tym prostym krokom możemy zmniejszyć ilość marnowanego jedzenia, oszczędzić pieniądze i dbać o środowisko, jednocześnie ciesząc się smacznymi i tradycyjnymi daniami wigilijnymi.
Bonus!
A jeżeli jeszcze nie masz pomysłu, jak zapakować prezenty dla najbliższych, koniecznie przeczytaj nasz artykuł Eko pakowanie prezentów (nie tylko) świątecznych
