W Polsce można znaleźć wiele ciekawych obiektów, które ukazują jej historię. Były narodowe wzloty, ale i upadki, chwile radości, ale i smutku. Wybierając się w podróż po naszej ojczyźnie warto odwiedzić miejsca, które opowiadają jej dzieje. Oto nasza subiektywna lista punktów na mapie Polski, które trzeba zwiedzić i zrobić sobie interesującą lekcję historii.
Dłuższa wędrówka po Gnieźnie
Gniezno to miasto zlokalizowane w województwie wielkopolskim będące pierwszą stolicą Polski. W połowie X w. powstał tam gród, który był siedzibą Piastów. Po przyjęciu przez Polskę chrztu, Mieszko I wybudował tam pierwszą świątynię będącą symbolem chrześcijaństwa w naszej ojczyźnie. W 1000 r. odbył się słynny I zjazd gnieźnieński, podczas którego cesarz Otton III dokonał symbolicznej koronacji Bolesława Chrobrego. Główne punkty zwiedzania w Gnieźnie to:
- Katedra Gnieźnieńska, w której odbywały się liczne koronacje. Znajdują się w niej Drzwi Gnieźnieńskie przedstawiające życiorys św. Wojciecha, jego Srebrny Relikwiarz oraz dwa portale gotyckie;
- Wzgórze Lecha (Góra Królewska, Gnieźnieńska Góra, Góra Lecha) - wzniesienie będące najstarszą częścią Gniezna;
- Kościół Wniebowzięcia NMP i św. Antoniego;
- Klasztor ojców Franciszkanów w stylu gotyckim i o wystroju barkowym;
- Rezydencja Metropolitów Gnieźnieńskich i Prymasów Polski oraz Rezydencja sufraganów gnieźnieńskich z pierwszej połowy XIX w.
Kierunek Kraków
Kraków to druga historyczna stolica Polski, zlokalizowana na południu kraju nad Wisłą. To także miasto koronacyjne oraz nekropolia królów Polski. Znajduje się na terenie Bramy Krakowskiej, Niecki Nidziańskiej oraz Pogórza Zachodniobeskidzkiego. W mieście tym znajdują się główne siedziby m.in. Narodowego Centrum Nauki, Polskiej Akademii Umiejętności, Polskiego Związku Narciarskiego. W Krakowie zachowało się dużo zabytków z epoki średniowiecza. Co warto zobaczyć w Krakowie?
- Obronno-rezydencyjny Zamek Królewski na Wawelu;
- Kopiec Kościuszki - jeden z czterech kopców krakowskich, poświęcony Tadeuszowi Kościuszce;
- Stare Miasto, które od 1978 r. zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO;
- Kazimierz - część Krakowa, która od XIV do początku XIX w. była samodzielnym miastem, zlokalizowanym na południu od Krakowa;
- Kościół św. Anny - zabytkowa kolegiata rzymskokatolicka;
- Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego - najstarszy budynek Akademii Krakowskiej.
Kopalnia soli „Wieliczka”
Kopalnia ta zlokalizowana jest w podkrakowskim miasteczku. „Wieliczka” w okresie XIII w. - 1772 r. wspólnie z kopalnią soli „Bochnia” wchodziły w skład żup krakowskich. W 1976 r. wpisano ją do krajowego rejestru zabytków, a w 1978 r. na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Od 1994 r. to pomnik historii Polski. Sole wydobywane w kopalni pochodziły z miocenu. W 1996 r. zaprzestano eksploracji złoża.
Pałac Potockich w Radzyniu Podlaskim
To jedna z najpiękniejszych rezydencji rokoka w Polsce, która powstała dzięki Stanisławowi Antoniemu Szczuce. Pałac został odziedziczony przez wnuczkę Szczuki, Marię Kątską, która w 1741 r. poślubiła Eustachego Potockiego. Potem pałac zalazł się w rękach Jana Potockiego i powoli tracił swoją piękność. Rezydencję wybudowano w latach 1685-1709 zgodnie z projektem Augusta Locciego, a potem przebudowano (1750-59) według koncepcji Jakuba Fontana. Przy bramach wznoszą się rzeźby obrazujące prace Herkulesa, które wykonał Jan Chryzostom Redler. W skrzydle wschodnim można znaleźć walkę lwa z bykiem, a w zachodnim smoka z Cerberem. W 1980 r. rozpoczęto gruntowny remont posiadłości Potockich.
Grunwald
To miejsce jednej z największych i najważniejszych średniowiecznych bitew w Europie. Obszar ten znajduje się w odległości 2 km od wsi Grunwald, pomiędzy Stębarkiem, Łodwigowem i Ulnowem. W 2010 r. uznano go za pomnik historii. Na terenie tym wojska Polski i Litwy pod dowództwem Władysława Jagiełły pokonały potężnego wroga, jakim był Zakon Krzyżacki. Utrwaliła się tradycja corocznych inscenizacji historycznego starcia zbrojnego, które odbywa się w połowie lipca. Podczas uroczystości można zobaczyć np. turnieje łucznicze, Mistrzostwa Polski w Walkach Rycerskich. Zwycięstwo grunwaldzkie stało się symbolem narodowym trwale zapisanym w świadomości Polaków. Na polu bitwy można znaleźć m.in. granitowy obelisk, maszty symbolizujące sztandary polskich i litewsko-ruskich chorągwi, Muzeum Bitwy pod Grunwaldem.
Osada w Biskupinie
To osiedle obronne o powierzchni około 2 ha w województwie kujawsko-pomorskim na podmokłej wyspie na jeziorze Biskupskim, reprezentujące kulturę łużycką Powstało najprawdopodobniej zimą 738 r.p.n.e. W osadzie wybudowano około 106 domostw, w których mieszkało 800-1000 osób. Gród otoczono falochronem złożonym z ukośnie wbitych pali. Osada została zniszczona, ale przyczyny tej sytuacji nie są znane. Niektórzy badacze wskazują na podbicie przez Scytów. Gród został zrekonstruowany i jest cennym punktem archeologicznym w historii Polski. Wzniesiono tam również muzeum, a we wrześniu odbywają się tam festyny biskupińskie z licznymi prezentacjami i pokazami odtwórczymi. Można się nauczyć np. do czego mieszkańcy Biskupina wykorzystywali poroże i kości, jak rozpalali ognisko.
Wrocław - Hala Stulecia (Hala Ludowa)
To ustanowiony przez Prezydenta Polski w 2005 r. Pomnik Historii z XX w. Jest jednym z pierwszych obiektów architektury ekspresjonizmu przeznaczony dla masowego odbiorcy w demokratyzującym się społeczeństwie epoki wilhelmińskiej. Hala mogła pomieścić około 6 tys. osób, które bez względu na różnice etniczne mogły doświadczyć tych samych odczuć wizualnych, słuchowych. Hala stała się symbolem przełamywania barier międzyludzkich. Kompleks obejmuje Halę wraz z sąsiadującymi budynkami i parkiem. Jej bryła i rozmiary budzą skojarzenia ze sztuką egipską i można ją porównywać z budowlami sakralnymi. Powstanie Hali wiąże się ze stuleciem wydanej we Wrocławiu przez króla Prus Fryderyka Wilhelma III, odezwy do narodu wzywającej do walki z wojskami Napoleona. Hala Ludowa była pierwszą na świecie budowlą publiczną o tak ogromnej skali, do której wzniesienia wykorzystano żelbet. W maju 1913 r. odbyło się uroczyste otwarcie Wystawy Stulecia, upamiętniającej zwycięstwo wojsk sprzymierzonych nad Napoleonem.
Malbork - zespół zamku krzyżackiego
To zespół gotyckiego zamku, który został uznany przez Prezydenta RP za Pomnik Historii w 1994 r. W 1997 r. wpisano go na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO. To największy zamek ceglany z epoki Średniowiecza. W skład obiektu wchodzą: Zamek Wysoki, Zamek Średni z Wielkim Refektarzem i Pałacem Wielkiego Mistrza oraz Zamek Niski. Zespół ten jest dawną siedzibą władz Zakonu Rycerskiego: Braci Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie. Podczas II wojny światowej zamek został zniszczony w 60%, ale dzięki wieloletnim działaniom konserwatorów odbudowano go.
Gdańsk - pole bitwy na Westerplatte
To Pomnik Historii uznany w 2003 r. przez Prezydenta RP. Półwysep (wcześniej wyspa) został uformowany w latach 1845-47 w Gdańsku, przy ujściu Martwej Wisły do Zatoki Gdańskiej. Kompleks obejmuje: wartownie, koszary, palcówki „Fort”, „Elektrownia”, „Kpr. Szamlewskiego”, wieżę obserwacyjną, bunkier. W 1734 r. miało miejsce pierwsze militarne wykorzystanie Westerplatte. To symbol II wojny światowej. Podczas tego okresu funkcjonowała tam Wojskowa Składnica Tranzytowa, której obrona we wrześniu 1939 r. stała się symbolem początku II wojny światowej oraz wyrazem oporu Polaków przeciwko Niemcom.
Racławice - teren historycznej bitwy
To wieś na Wyżynie Miechowskiej w województwie Małopolskim. W kwietniu 1794 r. pod Racławicami polskie wojska pod wodzą Tadeusza Kościuszki stoczyły walkę z wojskami rosyjskimi na czele z Aleksandrem Tormasowem. Zwycięstwo odniosły oddziały polskie. W okresie powstania wieś należała do Walerego Wielogłowskiego. Bitwa pod Racławicami uznawana jest przez historyków, jako jedno z kluczowych wydarzeń społecznych i militarnych w historii Polski. Pole bitwy ma bardzo urozmaicony teren - lasy, stoki, wąwozy, wzgórza. Znajdują się tam też ruiny XIV-wiecznego zamku. W 1934 r. na tym terenie wzniesiono pamiątkowy kopiec Kościuszki. W Racławicach warto odwiedzić też kościół parafialny pod wezwaniem św. Piotra i Pawła z 1778 r.
Obiekty, o których wspomnieliśmy są niewątpliwie bardzo cennymi zabytkami odzwierciedlającymi ważne dzieje Polski. Każdy powinien dokonać subiektywnej weryfikacji tych miejsc i zwiedzić te, które są mu najbliższe, najciekawsze. A który obiekt w Polsce urzekł Was najbardziej i wynieśliście z niego cenną lekcję historii?
